ERP sistemleri, işletmenin pek çok süreci ile entegre olarak hareket etmektedir. Bunlar; tedarik zinciri yönetimi, envanter yönetimi, üretim yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi, finansal muhasebe, maliyet ve yönetim muhasebesi, insan kaynakları yönetimi vb. gibidir. Bu süreçlerin ERP ile birlikte işletme içerisine yerleştirilmesi, operasyonlarda iyileştirmeler sağlanmaktadır. Bu iyileştirmeler şirket içerisinde bazı standartların yerleştirilmesi ile iş yapış biçiminin de standartlaşmasını gerektirmektedir.
ERP’nin olmazsa olmaz modüllerinden biri olan malzeme ihtiyaç planlama (MRP) belki de işletmelerin kullanımında en zorlandıkları modüllerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. İşletmeler MRP işletebilmesi için üretim hattında üretilen tüm ürünlerine ait ürün ağaçlarının, ERP sistemine entegrasyonunun tam olması gerekmektedir.
Ancak çoğu işletmede ya ürün çeşitliliğinin fazla olmasından dolayı ya da üretim sürecinin karmaşıklığından dolayı sisteme entegrasyonunu başarılı bir şekilde gerçekleştirememektedir. Oysa ki MRP, üretim hattının mevcut durumunu göstererek planlama birimine hat üzerindeki mevcut duruma ilişkin bilgileri sağlayabilir. Bu durum aslında işletmenin mevcut kapasite kullanımı ya da malzeme yeterlilik gibi unsurların bilgisini deiçermektedir.
Kurumsallaşmanın Dijitalleşmesi
CRM, MRP, Endüstri 4.0
Dijitalleşme, özellikle kendini üretim hatlarında belirgin şekilde göstermiştir. Bunun en son örneği de Endüstri 4.0’dır. Endüstri 4.0, herkesin bildiği Almanya’nın Hannover fuarındagörücüye çıkarak kendini gösteren ve üretimle doğrudan ilgili ya da ilişkili tüm birimleri ortak bir platforma çekerek çalışmasını programlamaktadır. Endüstri 4.0 olarak nitelendirilen dördüncü sanayi devrimi, tüm üretim sisteminin dijital altyapısını gerçekleştirerek üretim hattına teknolojiyi deadapte etmek suretiyle tüm sistemin entegre çalışmasını planlamaktadır.
Endüstri 4.0 ile birlikte insan gücü yerine sensörler, veri, bilgi ve işlem geçmektedir. Üretim hatlarının tam otomasyona geçilmesi, insan faktörü minimize edilmesi ya da sistemin dışına çıkarılmasıdır. Tüm hatlar sensörler aracılığıyla makinelerden alınan bilgiler çerçevesinde işlemesinden dolayı hata olasılığının sıfırlanması ve istikrarın ise sürekliliği ön plandadır. Üretim sürecinde sensörler yardımıyla veriler toplanarak algılayıcılara verilmektedir. Algılayıcılar da sensörlerden aldıkları tüm verileri işleyerek ve yapay zeka kullanarak anlamlı bilgiler üretmektedir. Bu bilgiler aracılığıyla karar süreci ile işlem gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla, üretim verileri anlık olarak paylaşılmaktadır.
Ancak düşünün ki işletme içerisinde küçük ya da büyük pek çok süreç bulunmaktadır. Örneğin, tedarik zinciri yönetimine ilişkin süreçler, envanter yönetimine ilişkin süreçler, müşteri ilişkileri yönetimine ilişkin süreçler ya da insan kaynakları yönetimine ilişkin süreçlerde pek çok karar aşamasından geçilmektedir.
Kurumsallaşmanın Dijitalleşmesi
CRM, MRP, Endüstri 4.0
Bu süreçler içerisinde de bir sürecin çıktısı diğer bir sürecin girdisi olabilmektedir. Endüstri 4.0 ile sistemlerin ya da varlıkların kendilerine özel bir internet adresi ile sistem içerisinde birbirlerine mükemmel entegrasyonu sağlanarak, akıllı üretim altyapısı kurgulanmaktadır. Örneğin, işletmeler kendi müşteri ilişkileri yönetimi (CRM) verilerini sistem içerisine dahil edebilecek konuma geldiklerinde, müşterilerin taleplerini karşılayabilecek ve müşterimemnuniyetini maksimize edebilecek ürünlere de daha çok yaklaşabilecektir. Bu yüzden, siber fiziksel sistemler (SFS), Nesnelerin İnterneti ve Bulut Data kullanımı gibi unsurlarda geliştirilen sistem içerisine dahil olmalıdır.
Endüstri 4.0 değerlendirildiğinde, özellikle emeği yoğun olan operasyonların bulunduğu işletmelerde, nitelikli eleman bulmanın zor olduğu işletmelerde ya da sürekli artan kalite baskısının bulunduğu işletmelerde sistemin birbiriyle full entegrasyonu işletmelere rekabetçi üstünlük sağlayabilecektir. Ayrıca işletme içerisindeki tüm bilgilerin kısa sürede ve etkin bir şekilde değerlendirilmesi, işletmenin hem maliyetleri hem de verimliliği üzerinde olumlu bir etkiye sebep olacaktır.
Dünya’da pek çok ülkede işletmeler kendilerini Endüstri 4.0’a adapte etmeye çalışmaktadır. Örneğin, Kanada’nın önemli hidroelektrik enerji üreticisi ve iletim altyapısına sahip işleticisi akıllı sayaç dönüşümüne başlayarak yaklaşık 2 milyon sayaç satışı gerçekleştirmiş ve montajını ağ üzerinden yapmıştır. Veri analitiği şirketi ile birlikte ortak bir proje yürüterek, günlük 678 milyon parça veri, 6 ay boyunca analiz edilmektedir. Depolamaya olanak sağlayan verialtyapısı ile arıza noktalarının, üretim miktarlarının ve hat yoğunluğunun uzaktan takibi sağlanmaktadır. Böylelikle geçmiş verilerden yararlanılarak bakım ihtiyaçları tahmin edilebilmektedir. Dolayısıyla kurgulanan sistemler üzerinde Endüstri 4.0 uygulamaları ile Endüstri 4.0’ın ana felsefesi olan “arıza olmadan müdahale et” stratejisi en iyi şekilde uygulanabilmektedir.
Melike Acardağ
Finansal Yönetim Hizmetleri ve Akademi Koordinatörü
Kaynakça: Ünal C.B. (2017). Endüstri 4.0: Dünya’dan Örnekler. Erişim adresi https://www.linkedin.com/pulse/endüstri-40-dünyadan-örnekler-can-baran-ünal
Arabacı S.; Akdemir Ç.; Doğan S.; Mengi B.T. (2019). Stok Yönetiminde ERP’nin Hileyi Önlemeye Yönelik Kullanılması ve Bir Uygulama. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/818993
Karabaş S.; Uysal D.; Karkacıer O. (2017). Kurumsal Kaynak Planlamasının İşletme Performansı Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/333792
Erdem S. (2000). Bilgisayara Dayalı MRPII (İmalat Kaynak Planlaması) Sistemi ve Bu Sistemin Gerektirdiği Veritabanı Yapısının Analiz Edilmesi. Erişim adresi http://debis.deu.edu.tr/userweb/sabri.erdem/dosyalar/MRP2_tez_SabriERDEM.pdf
Gerçek A. (2018). Almanya için Endüstri 4.0. Erişim adresi https://www.linkedin.com/pulse/almanya-i%C3%A7in-end%C3%BCstri-40-t%C3%BCrkiye-sanayide-dijital-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm-ger%C3%A7ek
Soylu A. (2018). Endüstri 4.0 ve Girişimcilikte Yeni Yaklaşımlar. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/474447
Barutcu H.C. (2019). Endüstri 4.0 Uygulamalarının Üretim Süreçlerine Etkisi: Bosch Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Örneği. Erişim adresi http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11363/1365/544932.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Eldem M.O. (2017). Endüstri 4.0. Erişim adresi http://www.emo.org.tr/ekler/09287020c96f18a_ek.pdf?dergi=1111
Ünlü F.; Atik H. (2018). Türkiye’deki İşletmelerin Endüstri 4.0’a Geçiş Performansı: Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Ampirik Analiz. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/624880
