Günümüzde artık, hangi sektörde veya ölçekte olursa olsun, kurumsal yönetimin önemi yadsınamayan bir gerçek oldu.
Dünya Bankası eski Başkanı James Wolfenson’nun dediği gibi şirketlerin yönetilmesi ülkelerin yönetilmesi kadar önemli hale geldi. Gün geçmiyor ki, Tesla, Space X gibi bir çok küresel şirketin kurucusu Elon Musk’ın attığı bir adımı veya aldığı bir kararı duymayalım veya aynı şekilde, Amazon’un sahibi Jeff Bezos’un veya Facebook (Meta) Mark Zuckerberg, Google – Sergey Brin veya geleneksel sektörlerden herhangi bir küresel şirketin…
Uzunca bir süre kurumsal yönetim ile kurumsallaşma-işletmecilik arasındaki farkı anlatmaya çalıştık. Dedik ki, şirketin günlük faaliyetleri-üretim, satış, mali konular, insan kaynakları v.b. gibi tüm başlıklar, management dediğimiz işletmecilik ile ilgilidir. Kurumsallaşma dediğimiz zaman, bu departmanların yapılanması, fonksiyonların düzenlenmesi, kısacası tüm süreçlerinin iyileştirilmesini anlamalıyız.
Oysa kurumsal yönetim, öncelikle hissedarları, ardından da tüm paydaşları ilgilendirir. Düşünsenize, bir büyük grubun alt yüklenicisisiniz. Bir proje aldınız, ödemelere güvenerek bazı yatırımlara girdiniz. Ama grup kısa bir süre sonra, yanlış stratejik adımlar veya aile içi çatışmalar veya ekonomik darboğazlar nedeniyle zora girerse, Siz ve Sizin gibi bütün paydaşları önemli sıkıntılar bekliyor demektir.
İyi bir kurumsal yönetim aslında iyi bir risk yönetimidir. Şirketlerde yönetim kurulları, şirket üst yönetimi, çalışanlar, hakim ortak(lar) küçük hissedarlar ve diğer menfaat sahiplerinin çıkarlarını buluşturur, gerekli kontrol ve dengeyi sağlar.
Şirket yönetiminde, adil olmak, şeffaf ve hesap verebilir olmak, sorumluluklarını yüklenmek, iyi kurumsal yönetimin temel yapı taşlarını oluşturur.
Ülkemizde bir çok şirket ikinci ya da üçüncü kuşağa geçmek üzere. Kimi ikinci veya üçüncü kuşaklar içeride çalışıyor, kimleri ise sadece hissedar kalmayı yeğliyor. Dolayısıyla tüm hissedarlar adına içeride yürütülen faaliyetlerin gözetim ve denetimini yapacak yönetim kurulu büyük önem kazanıyor, kurumsal yönetimin odak noktası haline geliyor. Yönetim kurulu bir şirketin en üst seviyede stratejik karar alma, yürütme ve temsil organıdır. Şirketin sürdürülebilirliğini sağlamak temel görevidir. Gücünü bağımsız, bilgili, birbirlerine saygılı ama inisiyatif sahibi yönetim kurulu üyelerinden alır.
Tam bu noktada aşağıda sıraladığımız, birçok soru aklımıza takılmakta ve uygulamada karşımıza çıkmaktadır.
- Yönetim Kurulu kimlerden oluşur?
- (Ailede) hisse sahibi olan ve/veya çalışan herkes yönetim kurulunda olmak zorunda mıdır?
- Şirkette çalışmayan hissedarlar yönetim kurulunda yer alabilir mi?
- Aile şirketlerinde hissedar olmayan ve şirkette çalışmayan aile üyeleri yönetim kurulunda yer alabilir mi?
- Bağımsız yönetim kurulu üyesi kimdir? Bu uygulama aile şirketleri için de faydalı mıdır?
- Yönetim kurulunda görev dağılımı nasıl yapılır?
- Etkin ve verimli yönetim kurulu toplantıları nasıl yapılır? –Neler konuşulmalıdır-Gündem nasıl oluşturulur? Ne kadar sürmelidir? Ne tür raporlar gelmelidir?
- Alınan kararlar icraatı yürütülen profesyonellere nasıl duyurulur ve takibi nasıl yapılır?
- Yönetim kurulu ile icra kurulu-yürütme kurulu arasındaki fark nedir?
- (Özellikle aile şirketlerinde) genel kurul, yönetim kurulu ve icra kurulu fonksiyonlarının birbirine karışması ve doğurduğu sakıncalar nelerdir?
- Yönetim kurulunun hak ve menfaatleri nasıl belirlenir?
- Başta kurucular olmak üzere, yönetim kurulunda önce icracı olmayan yönetim kurulu üyeliğine geçiş nasıl olur? Ardından da yönetimden nasıl çıkılır?
Bütün bu sorular, büyük, küçük bütün şirketlerin gündeminde. Yönetim kurulu toplantılarına hazırlık başarılı ve verimli toplantılar yönetmek uygulamada hiç de kolay değil.
Ancak iyi haber, şirketlerimizde bu konuda ciddi mesafeler katedildi. Eskiden sıkıcı, bürokratik ve zaman kaybı gözü ile bakılan bu toplantıların önemi giderek daha çok anlaşılmakta.
Söz gider yazı kalır cümlesinden hareketle, yönetim kurulunda karar alınması için büyük çabalar harcanıyor.
Kısacası yolumuz uzun, doğru kurumsal yönetim uygulamaları açısından büyük ilerlemeler kaydettik ancak yapacağımız daha çok iş var.
