Kısa Bir Kılavuz
İş Planı adı altında, genellikle üretim maliyetlerini ve satış gelirlerinin yıllar bazında detaylandırıldığı ve kârlılığın hesaplandığı Excel tabloları ile karşılaşmaktayım. Önce iyi haberi vereyim: Bu excel tabloları kesinlikle hazırlanmalı. Sonra da kötü haber:
Ne yazık ki, ne kadar kapsamlı ve detaylı hazırlanırsa hazırlansın, excel tablosu demek İş Planı demek değil. Aslına İş Planının sadece gerekli, ama yeterli olmayan bir parçası.
Konuya açıklık getirmek için, öncelikli olarak İş Planına kimlerin ihtiyaç duyduğuna bakalım:
1. İngilizce ‘start-up’ denilen, fikir aşamasında, ya da ‘scale-up’ denilen, kuruluş aşamasını geçip, artık büyüme aşamasındaki girişimler.
2. Aslında bütün şirketler. Birinci madde kapsamındaki şirketlerin neden iş planına ihtiyaç duyduğunu anlamak kolay:
Bu girişimlerin başlangıçta ölüm vadisini geçebilmek ve büyümek için kaynağa ihtiyaçları var. Diğerlerinin arasından sıyrılıp yatırımcı çekmeleri ve/veya orta-uzun vadeli kredilere ulaşmaları lazım.
Peki, neden diğer şirketler de iş planlarına ihtiyaç duyuyor? Aslında bu sorunun yanıtı da bir cümleye sığdırılabilir: İş dünyası şartların hızla değiştiği ve değişimin süreki olduğu bir dünya olduğu için. Bu dünyada ayakta kalmak ve başarıya ulaşabilmek, oyunu nasıl oynadığınıza, önceden belirlediğiniz aralıklarla tekrar tekrar gözden geçirmenize, her yeni çıkardığınız ürüne, girdiğiniz projeye yeni kurulmuş bir girişim sermayesi gözü ile bakıp, değerlendirmenize bağlı. Bu konu makalenin sonunda, İş Planının ne olduğunu ve nasıl hazırlanması gerektiğini okuduktan sonra, daha açık hale gelecek umuyorum.
O zaman, önce İş Planının ne olduğunu sorarak başlayalım. İyi hazırlanmış bir İş Planı, bir yol haritasıdır:
Başlangıç noktanızı ve hedefinizi, yolda sizi bekleyen öngörülebilir olan her şeyi ve öngöremediğiniz şeyler için yaptığınız hazırlıkları içerir, düşünsel olanı somutlaştırarak yatırım ve finans dünyasının anlayacağı dile, yani paraya çevirerek değerini belirler ki, elde pazarlık konusu yapılabilecek bir şey olsun.
Öncelikli olarak hedefinizi belirlemeye yardımcı olur, içerisinde makro ve mikro öngörüler vardır; bu öngörüler sayesinde, engelleri önceden görerek onları nasıl aşacağınız ve işinizin getirdiği fırsatlara nasıl ulaşacağınızı hesaplarsınız. Bu yolda ihtiyaç duyacağınız kaynakları, o kaynakların maliyetini, nasıl ulaşacağınızı saptarsınız. İyi hazırlanmış, yani sabitlere değil değişkenlere dayanan, böylece farklı varsayımlarınızı kolayca deneyebileceğiniz excel tabloda matematiksel sonuçları görürsünüz. Son olarak, yol arkadaşlarınızın gerçekten bu proje için doğru ‘takım’ olup olmadığını daha net değerlendirme fırsatı sunar size. Hatta, kısıtlı hayat sürenizin bir kısmını, kimi zaman da tamamını adamaya hazırlandığınız işinizin, tıpkı sinema filmleri için hazırlanan fragmanlar gibi, zamanınızı ve diğer bütün kaynaklarınızı adamadan önce, damağınızda nasıl bir tat bırakacağı konusunda bir fikir sahibi olursunuz.
İyi hazırlanmış bir İş Planı’nın unsurları nedir?
Bir sonraki yayınımız da iyi hazırlanmış bir iş planı unsurlarını detaylı bir şekilde açıklayacağız…
İsmail Ercument Uz
Finansal Yönetim Danışmanı ve Eğitmeni
“İş Planı Nasıl Hazırlanmalı?” Yazı Dizimizin Devamı Gelecek Sayımızda
