Mali Analiz Türleri-3
Geçmiş yazılarımızda tablolar üzerinde yapılacak analiz çeşitlerini sınıflandırmış, amacına ve içeriğine göre yapılan analiz türlerini açıklamıştık.
Bu yazımızda kısaca analizi yapacak olan şahıslara göre analiz türü üzerinde duracağız.
Analizi Yapanın Durumuna Göre Mali Analiz Türleri:
İç Analiz
Dış Analiz
İç Analiz
İşletme içindeki yönetici, iç denetçi, muhasebeci gibi kadrolu elemanlarca yapılan analizlerdir. Dış kullanıma da açık olan bilanço ve gelir tablosundan ve işletme içinde üretilen tüm verilerden yararlanılır. Bu nedenle karlılık, verimlilik ve mali yapı detaylı bilgilere dayandırılır.
Tüm analiz yöntemleriyle birlikte;
- İşçilik ve malzeme kullanım verimliliği,
- Pazar dağılım analizleri,
- Üretim maliyeti ve karlılık analizleri,
- Kapasite kullanımı,
- Çalışan devir hızı,
- Müşteri memnuniyeti,
- Bölüm ve genel bütçe kontrolleri
gibi performans ölçümlerine yönelik tekniklerden yararlanılır.
Dış Analiz
İşletme dışındaki kişilerin yaptıkları analizlerdir. Bu kişiler işletmenin yayınladığı mali tablolar ve bunların dip notlarından yararlanırlar.
Dış analiz sonuçları, işletme dışı bilgi kullanıcıları tarafından kullanılır. Bunlar işletme dışında olan fakat işletme ile doğrudan ekonomik ilgisi olan veya olma eğiliminde olan taraflardır. Örneğin, mevcut ve potansiyel yatırımcılar, mevcut veya potansiyel kredi verenler, mevcut veya potansiyel müşteri ve satıcılar, devlet gibi.
İşletme dışı bilgi kullanıcılarının işletme ile bilgi gereksinimleri finansal muhasebe tarafından ve genel amaçlı finansal tablolar aracılığıyla sağlanacaktır. Farklı bilgi kullanıcıları farklı bilgiler üzerine yoğunlaşırlar. Örneğin, yatırımcılar geçmiş satışlar, kazanma gücü ve işletmenin devamlılığı gibi konularda bilgi edinmek isterler. Kredi verenler işletmenin borç ödeme gücünün iyi olup olmadığını görmek isterler. Dış analizi yapanların, bilgi kullanıcılarının karar almalarını sağlamaları için doğru bilgiyi vermesi gerekmektedir.
Analizi yapanlar tamamen işletme dışından olduğu için, yalnızca işletmenin kamuoyu ile paylaşmış olduğu raporlar ve bilgilerle yetinmek zorundadırlar. Ülkemizde finansal tabloların ne ölçüde doğru bilgi verdiği tartışma konusu olmaktadır. Örnek olarak, işletmeler stoklarını gerçek olarak tablolara yansıtmakta zorluk çekmektedir. Bu tarz hatalı bilgiler şirketin değerini doğru gösterememekte bu da analizi yapan ve bilgi kullanıcılarını yanlış yönlendirebilmektedir.
Kaynakça: Prof Dr. Akdoğan, Nalan —Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri
