Günlük Hayatta Farkında Olmadan Kullandığımız “Yapay Zeka”
Yapay zekâ artık yalnızca bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz süper bilgisayarlar veya robotlar değil; Hemen her gün, farkına bile varmadan yapay zekâ destekli teknolojiler kullanıyoruz. Sabah telefonunuzu açtığınızda otomatik düzeltme ile yazdığınız mesajları düzeltiliyor, e-posta kutunuzdaki gereksiz postalar Spam klasörüne gidiyor, yolda navigasyon uygulaması sizi trafiğe sokmadan en hızlı rotayı çiziyor. Tüm bunlar, arka planda çalışan akıllı algoritmalar sayesinde gerçekleşiyor.
Akıllı telefonlarda mesaj yazarken yaptığımız hataların çoğunu telefonlarımız otomatik olarak düzeltiyor ya da sonraki kelimeyi tahmin ediyor. Örneğin, “yarın geliyorum” yerine yanlışlıkla “yarın geliyrom” yazdığımızda, telefon bunu yapay zekâ destekli otomatik düzeltme sayesinde anlıyor ve düzeltiyor. Evde veya yolda seslenip komut verdiğimiz akıllı asistanlar da günlük hayatın fark edilmeyen yapay zekâ unsurlarından biri. Örneğin, sabah işe hazırlanırken “Hey Siri, bugün hava nasıl olacak?” diye sorduğunuzda, bu asistanlar söylediklerinizi anlıyor ve yanıtlıyor. Siri, Alexa, Google Asistan gibi sesli asistanlar; hava durumu öğrenmek, alarm kurmak, müzik çalmak, evdeki akıllı ışıkları kontrol etmek gibi birçok işi yapabiliyor.
Pek çok kişi bu asistanları kullanırken arkasındaki teknolojiyi düşünmez, ancak bu sistemler doğal dili anlama, ses tanıma ve mantıksal yanıt oluşturma konularında oldukça gelişmiş yapay zekâ tekniklerini kullanır. İnternette film izlerken, müzik dinlerken veya alışveriş yaparken karşınıza çıkan “size özel tavsiyeler” de arka planda yapay zekâ kullanır. Netflix’te bir dizi izledikten sonra “benzer yapımları” öneren, Spotify’da zevkinize uygun bir çalma listesi hazırlayan veya Instagram’da ilgi duyabileceğiniz gönderileri öne çıkaran algoritmalar hep yapay zekâ ile çalışır. Bir Netflix mühendisi, izleyicilerin platformda izlediği içeriklerin %80’inin bu öneri algoritmaları sayesinde seçildiğini belirtiyor. Arabayla bir yere giderken kullandığımız navigasyon uygulamaları (Google Haritalar, Yandex Navigasyon vb.), aslında arka planda devasa bir yapay zekâ operasyonu yürütür. Siz A noktasından B noktasına rota istediğinizde, uygulama sadece haritaya bakıp mesafe ölçmez; gerçek zamanlı trafik verilerini ve geçmiş yol bilgilerini de hesaba katar. Örneğin Google Haritalar, yoldaki milyonlarca kullanıcının konum ve hız verilerini anlık analiz ederek hangi yollarda trafik sıkışıklığı olduğunu, nerede kaza veya yol çalışması bulunduğunu tespit eder. Yapay zekâ, yukarıda bahsedilenlerin dışında da günlük yaşamımızın pek çok köşesinde gizlice iş başında. Örneğin evlerimizde gezen robot süpürgeler, sensörleri ve yapay zekâ destekli haritalama algoritmaları sayesinde odaların krokisini çıkarıp temizlik yapıyor. İlk aldığınızda rastgele gezen robotlar, birkaç kullanımdan sonra evinizin planını öğreniyor, mobilyalara çarpmadan dolaşmayı ve hiçbir köşeyi atlamadan süpürmeyi başarıyor.
Yapay zekâ, hayatımızın her alanında kendini gösterirken, biz de onun sunduğu kolaylıkları farkında olmadan deneyimliyoruz. Peki, siz yapay zekânın hayatınızı nasıl değiştirdiğini hiç düşündünüz mü? Belki de her gün onlarca kez yapay zekâ ile etkileşime giriyorsunuz. Bundan sonra, telefonunuzda bir öneri aldığınızda veya navigasyon uygulaması sizi en hızlı yoldan götürdüğünde, bu görünmez teknolojinin nasıl çalıştığını bir kez daha düşünmek isteyebilirsiniz.
Ahmet Yiğit Taşçı
Yeni Nesil Sistem Geliştirme Uzmanı-CGS Center
