McCain Ailesi – Kardeşlerin Ayrılığı
Aile şirketlerinin başarısı ve sürdürülebilirliği nesilden nesile değerlerin ve kurum kültürünün doğru aktarılmasıyla mümkün olur. Burada anne- baba- çocuklar, kardeşler veya kuzenler arasındaki ilişkileri doğru yönetmek en önemli basamaktır.
Mc Cain Ailesi örneğinde olduğu gibi ilişkilerin bozulması, iktidar savaşları şirketleri yıpratmakta ve ailelerin dağılmasına yol açmaktadır. 1860’larda Kanada’da çiftçilik yapmaya başlayan McCain ailesi lideri Henry McCain ambar kurarak çiftçilere para ödeyen bir girişimci olarak işe başlamıştır. Henry McCain’in girişimcilik mirasını çalışkan ve zeki oğlu Andrew McCain devralmış ve patates tarımına başlayarak McCain üretim şirketini kurmuştur. Andrew McCain’in 4 erkek 2 kız çocuğu dünyaya gelmiştir. Bunlardan, Andrew ve Robert sert ve ağır başlı, en küçük iki erkek Harrison ve Wallace ise yaşları birbirine yakın olduğu için ikiz kardeş gibidir. Harrison sessiz ve sıkıcı olmasına rağmen lider bir kişilik iken, Wallace ise isyancı ancak erdemli ve çok iyi yetişmiş bir kişidir. Kardeşler kolejden mezun olduktan sonra önemli sanayici K C Iring’in şirketinde çalışmaya başlamışlardır. Bu sırada babaları Andrew McCain 74 yaşında hayatını kaybetmiştir. Baba McCain mirasın kanunlarla belirlenen şekilde paylaştırılacağını düşündüğü için vasiyet bırakmamıştır. Harrison ve Wallace kardeşler şirkete dönmeme kararı verdikleri için babalarının şirketinin başına büyük kardeşler Andrew ve Robert geçmiştir.
Bu sırada küçük kardeşler kendi girişimlerini yapmaya karar vermişler ve donmuş patates cipsi imalatı işine girmişlerdir. Harrison’un başkanlığı ve Wallace’ın vekil başkanlığında faaliyetlerini büyütmeye devam etmişlerdir. 1070’li yıllara kadar McCain Yiyecekleri işlerini hiç aksatmadan sürdürmüştür. Harrison ve Wallace kardeş bir ekip olarak omuz omuza çalışmışlardır. Harrison uyumlu bir yaradılışa sahip ve ailenin de liderliğini yapan kişi iken, Wallace ise detaycı, maliyet odaklı ve ürünlerin geliştirilmesi konusunda sürekli çalışan bir kişidir.
Ancak, şirket büyüdükçe ve kişisel miras arttıkça ilişkilerindeki bütünlük de bozulmaya başlamıştır. Harrison daha sosyal bir kişi olduğu için, Wallace onun profesyonel etkinlikler için aile işlerini bırakmasını onaylamıyordu. İkinci ciddi fikir ayrılığı ise sahiplik planlarındaki farklılaşmaydı. Üç erkek kardeş kendi hisselerini devretmek için bir planda anlaşmış, Harrison ise aileye güvenmek gerektiğini ve böyle bir plana ihtiyaç olmadığını belirtmiştir.
Harrison’un 5 çocuğu vardı, ancak hiçbiri aile şirketinde başarılı bir kariyer edinememiştir. Wallace’ın ise 4 çocuğu vardı. Onun çocuklarından Scott aile şirketinde üretim başkanı olmuş sevilen bir kişidir. Wallace’ın diğer oğlu Michael ise kendine güveni yüksek, hırslı ve akademik zekası olan bir kişidir.
Michael iş kariyerinde bir süre ilerledikten sonra, amcası Harrison’a şirketle ilgili yapmak istediklerini aktarmıştır. Ancak, amcası ile ilişkisi gergin olduğu için Michael zirveye yükselmenin zor olacağını farketmiştir. Arada bir kavga olması büyük olasılıktır. Durumu sezen annesi oğlunu aile işlerinden kaçırmıştır. Bu arada diğer aile üyeleri olan biteni dikkatle izlemektedir. Bu sırada Andrew McCain’in oğlu olan Allison işe başvurmuş ve Harrison kardeşi Wallace ‘ın fikrini almadan onu işe almıştır. Harrison bunu potansiyel varis olan Michael’e rakip yaratmak için yapmıştır.
Bu durumlar sırasında kardeşler arasında bir gerginlik dönemi başlamıştır. Harrison bu sırada Fransa’da yeni bir bitki fabrikası açmıştır. Bu açılışı kardeşi Wallace’a haber vermemiştir. Benzer şekilde, Kanada iş adamları tarafından kendisine ödül verilen bir törende konuşma yapmış ve bu toplantıya da kardeşi Wallace’ı davet etmemiştir. İki kardeş arasındaki ilişkiler artık çatırdamaya başlamıştır. Bu duruma bir çözüm bulmak için Wallace Prof. Dr. John Ward’ı çağırmıştır. Ancak, John Ward’ın getirdiği öneriler yerine getirilmemiştir.
Bu sırada Amerika’da açılan ticaret merkezinin başına Wallace oğlu Michael’i getirmiştir. Ancak, Harrison Michael’ın iş yapışını beğenmediği için onu kovmuş ve o pozisyona aileden birinin gelmemesini söylemiştir. Ancak, Wallace bu kararı tanımamış ve oğluyla çalışmaya devam etmiştir.
Harrison şirket grubunun McCain aile hissedarlarından oluşması gerektiğini savunmuştur. Onun önerdiği kurul Wallace’ın ailesinden olmayan iki kişi, Harrison’un ailesinden iki kişi ve Andrew ve Robert’ın ailelerinden birer kişiden oluşuyordu. Bu konu kardeşler arasında uzun süre tartışılmıştır.
Süreç çok daha acımasız hale gelince Wallace şirketi ikiye bölmeyi ve şirketin hisseyi satmak ya da satın almak için en yüksek teklifi yapan kişinin kontrolü altında olmasını önermiştir. Grup Başkanı Andrew McCain Wallace’ın önerilerini reddetmiş ve Wallace’ın gruptan kovulma kararını vermiştir. Wallace çoğunluk hissedar olabilmek için diğer akrabalarından hisselerin %17’sini almak istemiş ancak, hiç kimse satmak istememiştir. Son noktada Wallace ve ailesi hisselerini şirket satmaya karar verip işten tamamen çekilmişlerdir. Bu durum kardeşlerin ilişkilerini de bitirmiştir.
Wallace ailesi girişimci değerlerini sürdürerek ekmek ve et işletmeciliğinde önemli bir marka haline gelen Maple Leaf Foods adında bir şirket kurmuşlardır. Bu şirket halen Kanada’nın önde gelen firmaları arasında faaliyetini sürdürmektedir.
Bu hikayeden görüleceği üzere kardeş rekabeti ve büyüyen yapıda ilişkileri korunmanın önemi büyüktür. Kardeşler arasındaki ilişkilerin yönetimi, çocuklar da devreye girdikten sonra daha zor hale gelmektedir. Burada gelecek kuşağın yetkinliklerini değerlendirmek ve gelecek planlamasını yapmak, şirketin geleceğinde önemli bir adımdır.
Düzenleyen: Aytuğba Baraz Koç – CGS Center Stratejik Planlama ve İnsan Kaynakları Koordinatörü
Kaynak: Family Wars– Dominic Houlder and Grant Gordon
