Halka Açılmanın KOBİ’lere Getirdikleri
KOBİ Destek Programı çerçevesinde, halka arzedilen KOBİ`lere borsaya açılırken yapacakları masrafın, 100 bin liraya kadar olan kısmını KOSGEB karşılıyor. Öte yandan bağımsız denetim yaptırmak isteyen tüm KOBİ`lere de 10 bin lira geri ödemesiz destek sağlanacağı açıklandı. Tüm bu gelişmeler küçük ölçekli olan anonim şirketleri halka açılmaya teşvik ediyor.
Halka arz veya borsaya açılma, anonim şirketlerin kaynak gereksinimlerini karşılamak amacı ile başvurulan bir doğrudan finansman sağlama yoludur. Sağlanan bu kaynak geçici değil, kalıcıdır.
Bir anonim şirket ilk kez hisselerini borsa aracılığı ile satıyorsa buna halka arz, eğer daha önce hisseleri halka açılmış bir şirket, tekrar hisse senedi arz ediyorsa bu işleme de yeni hisse senedi arzı denir. Eğer şirketler senet ihraç ederek yani özkaynak yoluyla fon sağlamanın maliyetinin alternatif finansman yöntemlerine göre daha ucuz olduğunu düşünür ise, halka arza başvurma yoluna gidebilirler. Bu sayede şirketleri için uzun vadeli, teminatsız ve etkili bir kaynak sağlayabilirler.
250’den fazla ortağa sahip olan firmalar halka arzedilmiş sayılır. Bu tarz firmalar Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olur ve hisseleri Sermaye Piyasası Kurulu kaydına girerek, kurul tarafından bu hisseler teminat altına alınır, incelenir ve sağlam hisseler olarak değerlendirilir.
Yalnız büyük şirketler değil küçük ölçekli şirketler de halka arz suretiyle finansman elde edebilirler, zaten esasen halka açılma yoluyla sağlanacak fon küçük ölçekteki firmalar için gelişim ve büyüme fırsatları yaratacaktır.
Halka arz edilen şirketlere yeni küçük yatırımcıların ortak olarak katılması ile ortakların birbirlerine karşı sorumlulukları artırmakta bu da kurumsal yönetime geçişi ve kurumsallaşmayı zorunlu kılmaktadır. Kurumsallaşmaya bağlı olarak şirket yönetiminde şeffaflık, hesapverebilirlik ve süreklilik gibi konular önem kazanmaktadır. Bilindiği üzere, KOBİ’lerin büyük bir kısmı aile şirketlerinden oluşmaktadır. Aile şirketlerinin borsaya açılması, mülkiyet ve yönetimin ayrılmasına ve böylece şirketin profesyonel yöneticiler tarafından yönetilmesine olanak sağlar.
Halka açılma ayrıca bir tanıtım aracı olarak görülebilir. Hisseleri borsada işlem gören bir şirket olmak, şirket isminin yazılı ve görsel basında sıkça yer alması, şirketin itibarını, bilinirliğini, finansal kredibilitesini böylece de rekabet gücünü artıracak bir unsurdur. Bu sayede saygınlığı artan şirketler nitelikli işgücünü daha rahat çekerek, ürettikleri mal ve hizmetleri en az maliyetle pazarlayabilirler.
Borsa yoluyla şirketin değeride belirlenebileceğinden, bu şirketler açısından bir performans ölçüsü olarak da kullanılabilir. Bu sayede, yerli ve yabancı şirketlerle daha kolay işbirliğine gidebilme fırsatları doğurarak şirket büyümesinde ivme etkisi yaratır.
Halka arzın şirketlere sağladığı finansal riski dağitici etkisi ve sağladığı vergi indirimleri de unutulmaması gereken diğer konulardır.
Murat Onur Turhal
Yayın ve Araştırmalar Koordinatörü
Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi
